NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
94 - (1033) حدثنا
قتيبة بن سعيد
عن مالك بن
أنس. فيما قرئ عليه،
عن نافع، عن
عبدالله بن
عمر ؛ أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
قال، وهو على
المنبر، وهو
يذكر الصدقة
والتعفف عن
المسألة
"اليد العليا
خير من اليد
السفلى. واليد
العليا
المنفقة.
والسفلى
السائلة".
{94}
Bize Kuteybetü'bnü Saîd,
Mâlik b. Enes'den, ona okunanlar meyânında Nâfi'den, o da Abdullah b. Ömer'den
naklen rivayette bulundu ki,
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) minber üzerinde sadakayı ve dilenmekten nezîh kalmayı
anlatırken:
«Yüksek el, alçak elden
daha hayırlıdır. Yüksek elden murâd: Veren; alçak'tan murâd da: Dilenen eldir.»
buyurmuşlar.
İzah:
Bu hadîsi Buhari
«Zekât» bahsinde tahrîc etmiştir.
Hadîs-i şerif Ebû Dâvûd
ile Nesâi' nin «Sahih»' lerinde dahî mevcuttur.
Hadisin iki tarîki
vardır. Birinci tarîkinde Ebû Nu'mân'dan, ikinci tarikinde Abdullah b. Mesleme'
den rivayet olunmuştur.
Bâzı tariklerde
«Münfika» yerine «Müteaffife» denilmiştir.
İbnü'l-Arabi: «Ebû
Dâvûd onu bu şekilde rivayet etmiştir.» demişse de, Aynî bu sözü hatalı
bulmaktadır. Çünkü Ebû Dâvûd, hadîsi îmam Mâlik' den, o da Nâfi'den, o da îbni
Ömer' den naklen «Münfika» lâfzı ile tahric ettikten sonra: Eyyûb'un, Nâfi'den rivayeti ihtilaflıdır.
Abdül vâris demişse de, ekseri râviler Hammâd b. Zeyd' den, o da Eyyûb'dan
naklen şeklinde rivayet etmişlerdir. Bir tanesi «Müteaffiye» tâbirini
kullanmıştır.» demiştir.
Haattâbi «El-Maâlim»
nâm eserinde «Müteaffife» rivayetini tercih etmiş ve: «Bu rivayet daha muvafık;
mânâ ittibârı ile daha sahihtir. Çünkü îbni Ömer bu hadîste sadakayı anlatırken
teaffüf kelimesini kullanmıştır...» demiştir.
İbni Abdilberr ise
«Et-Temhîd» adlı eserinde «Münfika» rivayetini tercih etmiş, onun evlâ ve
sevaba daha yakın olduğunu bildirmiştir. Buhri Müslim' deki rivayeti dahi «Münfika»
şeklindedir. Nevevî bu rivayetin sahih olduğunu söyledikten sonra: «Her iki
rivayetin sahih olması da muhtemeldir. Zîrâ «Münfika» kelimesi mâ'nâ i'tibârı
ile «Sâile»'den: A'lâ olduğu için «Müteaffife» dahî «Sâile»'den â'lâdır.»
demiştir. Cumhûr'a göre yüksek elden murâd: Sadaka veren eldir. Bâzıları yüksek
el sadaka alan, alçak el sadaka vermeyendir, demişlerdir.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) bu hadîsleri ile zengini sadaka vermeye, fakiri de
dilenmekten nezih davranmaya teşvik buyurmakta ve dilenmeyi zemmetmektedir.